Historia Gminy Mierzęcice

W 1864r. z dotychczasowej Gminy Olkusko - Siewierskiej została wyodrębniona Gmina Sulików. Miało to swoje podłoże w tym, że po powstaniu styczniowym władze rosyjskie ukazem o urządzeniu gmin wiejskich wprowadziły nową organizację władz wiejskich.

W 1867r. dochodzi do utworzenia powiatu będzińskiego wchodzącego w skład guberni piotrkowskiej. Mierzęcice i okoliczne miejscowości znajdują się w granicach nowo powstałego powiatu. W 1870 roku Siewierz traci prawa miejskie, co jest skutkiem represji carskich za udział w powstaniu styczniowym. Po likwidacji statusu miejskiego i przemianowaniu na osadę uprawnienia władcze gminy uzyskuje Sulików – co istotne - z siedzibą (kancelarią) w Mierzęcicach. W skład gminy Sulików wchodzą osady i wsie: Boguchwałowice, Brudzowice, Góra Siewierska, Kuźnica Świętojańska, Kuźnica Sulikowska, Mierzęcice, Nowa Wieś, Piwoń, Przeczyce, Siewierz, Strąków, Sadowie, Sulików, Toporowice, Targoszyce, Zawada, Zendek.

Kolejną ważną datą w historii Gminy Mierzęcice jest 1915 rok, kiedy to pod okupacją austriacko – niemiecką Zagłębia Dąbrowskiego utworzono gminę Mierzęcice, przenosząc ją ze Sulikowa. Powstaje także wówczas Komitet Gminny oraz wybrani zostają sołtysi i wójt. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. władze polskie zachowują na terenie dawnego zaboru rosyjskiego istniejący podział administracyjny. Gmina Mierzęcice wchodzi nadal w skład powiatu będzińskiego, ale już województwa kieleckiego. 1 stycznia 1927r. Gmina Mierzęcice wraz z gminami Siewierz, Rokitno Szlacheckie, Poręba, Kromołów, Włodowice, Mrzygłód, Pińczyce, Koziegłowy, Koziegłówki, Rudniki Wielkie, Choroń, Niegowa i miastem Zawiercie, zostaje wyłączona z powiatu będzińskiego i wcielona do nowo z tych gmin utworzonego powiatu zawierciańskiego. Siedzibą władz powiatowych zostaje Zawiercie.

24 lutego 1945r. dochodzi do zmiany przynależności wojewódzkiej. Na mocy uchwały Rady Ministrów powiat zawierciański, a wraz z nim Gmina Mierzęcice, zostaje wyłączony z województwa kieleckiego i włączony do nowego województwa śląsko– dąbrowskiego.

W granicach gminy znajdowały się miejscowości: Mierzęcice, Nowa Wieś, Sadowie, Zawada, Przeczyce, Boguchwałowice, Toporowice, Brudzowice, Zendek. W 1952 roku Najdziszów odrywa się od Nowej Wsi i tworzy własne sołectwo, jako jednostkę pomocniczą gminy. 29 września 1954r. ustawą o likwidacji gmin i utworzeniu w ich miejsce gromad jako podstawowych jednostek podziału administracyjnego terenów wiejskich, z Gminy Mierzęcice utworzone zostają 2 gromady skupiające po 20 miejscowości:

• gromada Przeczyce (wieś gromadzka Przeczyce, wsie Boguchwałowice, Boguchwałowice II i Toporowice, kolonie Mrowieniec, Skotnica, Stara Wieś, Podmłyniec, Zarzecze, Pasieka, Zakamień, Komorne, Dąbrowska, Gostów, Gaj, Pałęczek i Sławniów, pustkowia Przymiarki i Górnicze oraz osada młyńska Biała). Sołectwami były wsie: Przeczyce, Boguchwałowice i Toporowice.
• gromada Mierzęcice (wieś gromadzka Mierzęcice, wsie Sadowie I, Sadowie II, Najdziszów, Nowa Wieś, Targoszyce, Zawada, Zendek i Strąków, kolonie Przy Szosie, Przy Kościele, Łubne, Niwiska, Zadzień, Godowa, Pasternik, Dąbrówka, Ostrowy, Mierzęcice – stacja kolejowa oraz pustkowie Niedźwiadek). Sołectwami były wsie: Mierzęcice, Najdziszów, Nowa Wieś, Sadowie, Zawada i Zendek.

1 stycznia 1970r. z gromady Mierzęcice odłącza się Zendek, który wchodzi w skład gromady Ożarowice i powiatu tarnogórskiego. 29 listopada 1972r. na mocy ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych następuje likwidacja gromad i reaktywowanie gmin.

1 stycznia 1973r. z dwóch gromad: Mierzęcice i Przeczyce utworzona zostaje Gmina Mierzęcice. W jej skład wchodzi 9 jednostek osadniczych, które tworzyły 8 sołectw: Mierzęcice, Nowa Wieś, Najdziszów, Sadowie, Zawada, Przeczyce, Boguchwałowice, Toporowice.

1 czerwca 1975r. utworzone zostaje 49 województw. W latach 1975-1998 Gmina Mierzęcice należy do województwa katowickiego. Kolejną ważną datą w historii Gminy Mierzęcice jest odtworzenie (po półwiecznej przerwie) 8 marca 1990 r. samorządu gminnego, zyskującego obligatoryjny charakter. 27 maja 1990r. przeprowadzone są po raz pierwszy po reformie samorządu wybory do rady gminy- w oparciu o nową demokratyczną ordynację wyborczą.  19 grudnia 1996r. w obrębie likwidowanego garnizonu wojskowego zostaje utworzone sołectwo Mierzęcice – Osiedle. 1 stycznia 1999r. wchodzi w życie reforma administracyjna wprowadzająca trójstopniową strukturę podziału terytorialnego państwa. Oprócz województw i gmin reaktywowane zostają także powiaty: grodzkie i ziemskie. Zmniejszona zostaje liczba województw z 49 do 16. Gmina Mierzęcice wchodzi w skład reaktywowanego powiatu będzińskiego i województwa śląskiego, teraz o statusie samorządowym.

Oprócz Gminy Mierzęcice w granicach powiatu znalazły się jeszcze gminy: Będzin, Czeladź, Wojkowice, Siewierz, Bobrowniki, Psary i od 1 stycznia 2002 – Sławków.
Gmina Mierzęcice objęła swym zasięgiem 9 sołectw: Mierzęcice, Mierzęcice – Osiedle, Boguchwałowice, Najdziszów, Nowa Wieś, Przeczyce, Sadowie, Toporowice, Zawada.      

29 maja 2008r. uchwałą Rady Gminy Mierzęcice dokonany zostaje podział sołectwa Mierzęcice na dwa odrębne sołectwa: Mierzęcice i Mierzęcice II.

• Sołectwo Mierzęcice obejmuje obszar miejscowości Mierzęcice zlokalizowany przy ul. Wolności, Kościuszki, Głowackiego, Bankowej, Gminnej, Widokowej oraz kolonię Targoszyce - ul. Kościelną.
• Sołectwo Mierzęcice II obejmuje z kolei obszar miejscowości Mierzęcice położony przy ul. Szkolnej, Kolejowej, Leśnej, Wspólnej i Sosnowej, czyli kolonie Niwiska, Łubne i Zadzień.