Nowa odsłona programu „Czyste Powietrze” – kluczowe zmiany i zasady
Program „Czyste Powietrze” od lat wspiera właścicieli domów jednorodzinnych w poprawie efektywności energetycznej oraz wymianie źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. Z końcem listopada 2024 roku tymczasowo wstrzymano nabór wniosków – przyczyną była potrzeba uporządkowania zasad, zwiększenia przejrzystości rozliczeń oraz ograniczenia ryzyka nadużyć. Przez ostatnie miesiące trwały intensywne prace nad nową wersją programu, która wystartowała 31 marca 2025 roku.
Nowa edycja programu to nie tylko wyższe progi dochodowe i zwiększone kwoty dofinansowania. Wprowadzono również szereg istotnych modyfikacji, które znacząco zmieniają dotychczasowe funkcjonowanie programu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.
Ogólnopolski system operatorów
Jedną z kluczowych nowości jest uruchomienie ogólnopolskiego systemu operatorów. Ich głównym zadaniem jest bezpłatna pomoc wnioskodawcom w przejściu przez cały proces składania wniosku – od wyboru wykonawcy, przez przygotowanie dokumentów, aż po rozliczenie i odbiór prac. Operatorami w pierwszej kolejności będą gminy oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW).
W niektórych przypadkach wsparcie operatorów będzie opcjonalne (na przykład przy składaniu wniosków na poziomie podwyższonym), w innych natomiast – obowiązkowe. W nowej edycji programu nie będzie już możliwe samodzielne złożenie wniosku na poziomie najwyższym oraz wniosku z prefinansowaniem – w obu przypadkach udział operatora będzie wymagany.
Kto może skorzystać z programu?
W nowej odsłonie programu zawężono krąg osób uprawnionych do składania wniosków. Tak jak dotychczas, dotacje przysługują właścicielom lub współwłaścicielom mieszkalnych budynków jednorodzinnych (lub lokali w takich budynkach). Nowością jest wymóg posiadania nieruchomości przez minimum 3 lata przed złożeniem wniosku – zmiana ta ma na celu wyeliminowanie przypadków, gdy nieruchomość była nabywana wyłącznie z myślą o uzyskaniu dotacji.
Wprowadzono również obowiązek potwierdzania efektywności energetycznej budynku. Wnioskodawcy będą musieli przedstawić audyt energetyczny przed realizacją inwestycji oraz świadectwo charakterystyki energetycznej po jej zakończeniu. Nowe wymogi mają pomóc w lepszym dopasowaniu inwestycji do rzeczywistych potrzeb energetycznych budynków.
Progi dochodowe i poziomy dofinansowania
W programie „Czyste Powietrze” wnioskodawca może skorzystać z jednego z trzech poziomów dofinansowania, które różnią się maksymalną kwotą dotacji i są uzależnione od wysokości dochodów:
- Poziom podstawowy – zwrot 40% kosztów kwalifikowanych. Przysługuje osobom, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.
- Poziom podwyższony – zwrot 70% kosztów. Dla gospodarstw domowych, w których miesięczny dochód na osobę nie przekracza 2 250 zł (gospodarstwo wieloosobowe) lub 3 150 zł (jednoosobowe).
- Poziom najwyższy – zwrot 100% kosztów. Dla gospodarstw domowych ze średnim miesięcznym dochodem do 1 300 zł/os. (gospodarstwa wieloosobowe) lub 1 800 zł/os. (jednoosobowe), pod warunkiem że zapotrzebowanie budynku na energię użytkową wynosi więcej niż 140 kWh/m² rocznie.
Warto pamiętać, że podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym – dotacja obejmuje jedynie kwoty netto widniejące na fakturach.
Zmiany w finansowaniu inwestycji
Jedną z bardziej interesujących opcji w programie pozostaje prefinansowanie, czyli zaliczka wypłacana wnioskodawcy jeszcze przed rozpoczęciem prac. W nowej odsłonie programu zaliczka ta może wynieść do 35% kosztów kwalifikowanych. Należy jednak pamiętać, że opcja prefinansowania dostępna jest wyłącznie dla poziomu podwyższonego oraz najwyższego.
W nowej edycji programu „Czyste Powietrze” wyłączono możliwość uzyskania dofinansowania na zakup kotłów gazowych. Wsparcie obejmuje natomiast takie źródła ciepła jak pompy ciepła, kotły na pellet czy kotły zgazowujące drewno – pod warunkiem, że urządzenia te znajdują się na liście ZUM (Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów), co zapewnia ich zgodność z wymaganiami ekologicznymi i technicznymi.
Nowe limity kosztów kwalifikowanych
Wprowadzono także nowe maksymalne limity dotacji dla różnych kategorii wydatków. Określono m.in. maksymalne stawki za metr kwadratowy ocieplanej przegrody budowlanej oraz wymienianej stolarki okiennej i drzwiowej. Rozwiązanie to ma zapobiegać zawyżaniu cen przez wykonawców i ułatwić porównanie ofert na rynku.
Opisane zmiany stanowią większość nowości w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze”, lecz z pewnością nie wyczerpują tematu. Osoby zainteresowane szczegółami odsyłamy na stronę internetową programu: czystepowietrze.gov.pl, gdzie znajduje się regulamin nowej edycji (a w nim m.in. kwoty dofinansowań poszczególnych rodzajów kosztów), sekcja najczęściej zadawanych pytań wraz z odpowiedziami, a także wiele materiałów szczegółowo opisujących zmiany w programie.
Skontaktuj się z ekodoradcą!
W przygotowaniu wniosku nowej odsłony programu „Czyste Powietrze” może pomóc Ci ekodoradca projektu „Śląskie. Przywracamy błękit”! Bezpłatną poradę dotyczącą tego oraz innych programów dofinansowań uzyskasz, dzwoniąc pod numer +48 797 714 374, pisząc na adres
Jeśli planujesz wymianę źródła ciepła, ocieplenie domu lub kompleksową termomodernizację – nowa edycja programu „Czyste Powietrze” stanowi doskonałą okazję, aby zrobić to taniej! Wprawdzie środków przeznaczonych na realizację programu jest sporo, jednak nie warto zwlekać ze złożeniem wniosku, gdyż – jak pokazała przeszłość – w programie zdarzały się nagłe przerwy w przyjmowaniu wniosków oraz zmiany, które zamykały niektórym grupom możliwość skorzystania z dotacji.
Agnieszka Szwaja
Ekodoradca Subregionalny Projektu „Śląskie. Przywracamy błękit”
Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego
